Un guia pa Aruba su reapertura di Turismo

tablet_landscape_letterbox-ATA-Virtual-Background-Manchebo-Beach.jpg
 
 

Durante e ultimo dos luna, Aruba a implementa regla estricto di distanciamento social, a implementa toque de queda y a sera e frontera den un esfuerso extraordinario pa reduci e transmision di SARS-CoV-2. E medida nan aki a funciona, y a reporta poco caso den e ultimo simannan hibando Aruba na un total di 101 caso positivo. E miedo cu tabata presente a wordo reemplasa pa cierto sentido di alivio cu e no lo sigui plama, cu e ta bou control pero a cuminsa surgi un demanda pa bay bek na normalidad. Aruba ta un di e paisnan cu mas ta depende di turismo mundialmente. Alrededor di 87 % di e economia ta draai directamente of indirectamente rond di turismo, hasiendo Aruba su crecemento volatil y remarcablemente dependiente di condicionnan externo. Turismo Americano actualmente ta responsabel pa casi 70% di turistanan cu ta ‘stay over’, hasiendo e economia particularmente sensible na e economia Americano y di su ciclonan di negoshi. Pa Aruba bai ‘bek na normalidad’ ta rekeri pa habri e frontera y jama e turistanan bon bini, cual ta trece e pregunta den ki momento y con por habri frontera y mantene esaki habri durante e durashon di e pandemia. Basa riba diferente rapport y documento di guia nos a adapta e recomendashon nan y ahuste nan na e situacion di Aruba pa crea un guia pa e reapertura di Aruba bek pa Turismo enfocando riba mantenimiento di e pandemia bou control y minimisando e riesgo pa den futuro e bolbe plama. E documento aki no ta pa dirigi economia, finansas, intervencion structural ni commercial necesario pa e sector turistico cuminsa move di nobo. Pa e proposito nan ey nos ta referi na expertonan manera Organisacion Mundial di Turismo (UNWTO), kende a publica un pakete “Tourism Recovery Technical Assistance” cu ta ofrece guia na Estadonan Miembro den maneho di COVID-19.

Aruba tin 2 luna den un lockdown y e ta yegando na e punto cu e isla por bisa cu e ta “liber di e virus”, dus e unico manera pa por contrae e virus ta si un hende trece di exterior, sea un local of un turista. Si e isla kier habri su fronteranan cu siguransa y preveni cu esaki plama mester tuma algun pasonan pa e siguiente lunanan:

Paso 1: Percura cu e isla tin lo basico y ta cla pa un aumento den e casonan nobo locual kiermen:

  1. Testmento. Percura cu tin suficiente capacidad pa test tur e trahadornan den area di Salud, empleadonan esencial, tur persona sintomatico, tur trahador cu tin contacto cu turista incluyendo empleadonan di aeropuerto y waf (immigracion, douane, trahador di carga etc..), hotel y trahadornan di restaurant, chauffeur di taxi y operadornan di tour bus. Lo mester testnan pa e virus den un periodo liher y continuo. Na mesun momento testnan di anticuerpo mester ta disponibel y mester wordo haci riba esnan cu ta cai den e grupo di riesgo y cu ta exponi den pasado y futuro cercano lo mas pronto posibel

  2. Cuido den salud. Sigura e funcionamento di e sistema di salud cu suficiente capacidad di cuido intensivo den hospital y pa por expande e capacidad di 2.8 cama di ICU pa cada 10.000 adulto pa entre 5 pa 7 cama pa 10.000 adulto den un of otro scenario di emergencia. Esaki ta inclui suficiente capacidad di ventiladornan y personal entrena

  3. Suficiente equipo di proteccion pa personal di salud (PPE). ‘Centers for Disease Control and Prevention (CDC)’ ta recomenda, un minimo mascara N95 pa staf di Hospital cu lo bay tin contacto directo cu e pashentnan di COVID-19. Mascara di operashon, proteccion pa wowo, wipes di grado hospitalario, hand-sanitizers basa riba alcohol pa tur otro personal den area di cuido

Paso 2: Disminui e riesgo pa e virus regresa/drenta e isla

Na momento di habri frontera lo mester considera limite na e paisnan caminda e epidemia ta bou control segun e curvanan epidemiologico. CDC, WHO, John Hopkins y otro institucionnan ta duna un bista amplio di e situacion actual rond mundo y ta duna recomendashon pa viaha y esaki por wordo usa como guia local. Experiencia ta mustra cu e brote ta varia segun region manera por observa den e caso di Lombardi Italia, Madrid Spanje y New York. Lo ta dificil pa limita e entrada di hende for di regionan of stad nan specifiek ya cu den nan pais nan lo ta liber di move rond entre regionan cu un prevalencia halto di e virus.

E medida ideal y mas sigur lo ta pa test tur hende prome cu nan aborda avion of crucero cu destino pa Aruba, pero esaki ta dificil pa implementa debi na e escases di testmento cu tin na mayoria di paisnan y especialmente Merca. Ademas, pa aplica e medida aki lo ta necesario pa crea un infraestructura cu personal na cada puerto of airport cu ta conecta cu Aruba, lo mester husa un test cu ta duna e resultado den minuut, lo cual no ta factibel na e momento nan aki. Esaki lo rekeri un colaboracion internacional cu diferente gobierno y entidadnan manera aerolinea, aeropuerto y departamentonan di salud entre otro y lo mester bin un arreglo pa financiacion di e medida aki.

E siguiente miho opcion lo ta pa test tur esnan cu ta drenta Aruba sea via aeropuerto of waf di Aruba, manera e implementacion cu Hong Kong a caba di hasi despues di un di dos ola di infeccion debi na viaheronan stranhero. Lo mester establece un lugar pa test na aeropuerto y waf di Aruba y husa un test cu ta duna resultado den par di minuut. Esaki ta crea e pregunta, ki pa hasi cu esnan cu a resulta positivo, lo mester ofrecenan un suite bandi lama pa pasa nan cuarentena despues cu nan estadia programa caba y nan mester sigui den cuarentena. Di cualkier forma, e medida aki ta rekeri hopi planeamiento y delicadesa pa pone esaki den marcha y mester sigura cu nos huespednan ta recibi un bunita bonbini na Aruba.

E opcion di mas factibel pero menos eficiente ta esun cu ta den discusion actualmente den e industria di aerolíneanan, cu ta e control di temperatura prome cu salida. E control di temperatura lo identifica algun persona cu COVID-19, pero lo hera esunnan cu ta positivo cu ta asintomatico of pre-sintomatico of cu a bebe un remedi pa keintura prome cu nan a bay aeropuerto of waf. Na yegada na Aruba tur persona lo mester wordo controla pa nan temperatura y cualkier persona cu drenta cu keintura lo mester wordo getest pa e virus.

Si e mascaranan cu ta detecta e virus, cu ta den proceso di desaroyo pa un grupo di e universidad di MIT bira disponibel den e siguiente lunanan, esaki lo por reemplasa e control nan di temperatura. Sin embargo e retonan logistico pa e implementacion di e mascaranan aki ainda mester wordo resolvi dependiendo di e spesifikashon y instruccion pa su uzo adecuado.

Pa conclui, como minimo lo mester establece e control di temperatura na salida y yegada di tur pasahero. Mester hasi tur esfuerzo posibel pa por tin e capacidad di hasi e prueba ‘serológio’ na tur pasahero cu ta yega Aruba.

Paso 3: Limita e propagacion di e virus

Asumiendo cu manera frontera habri e virus tambe lo bin di bishita, e siguiente paso ta pa minimiza e propagacion di e virus riba e isla. E liña cora cu tur hende mester sigui ta e recomendacionan conoci manera higiena personal, laba man, mantene distancia social (1.5 meter) y e uzo obligatorio di mascara na lugrarnan kaminda ta imposibel pa mantene e distancia di 1.5 meter. Mester desaroya protocol pa sector hotelero y otro tipo di alohamento, pa restaurant, comercio, y transport, entre otro. Hotel y otro negoshinan cu ta ofrece alohamento entre otro mester cumpli por lo menos cu e medidanan sugeri pa The World Travel & Tourism Council (WTTC):

  • Revisa e guianan pa e ekipo de limpieza pa tur area di hotel, poniendo mas atencion riba e puntonan di mas contacto manera e yabi/carchi pa camber. - Sigura e distancia social pa e huespednan door di señalizacion y guia incluyendo den e liftnan

  • Bolbe train e staf tocante control di infeccion, distanciamento social y maneho optimo den medidanan di higiena, incluyendo laba man y e uzo di mascara y handschoen -Tur obheto straño (no esencial) mester wordo kita fo’i e establecimiento

  • Mester integra technologia pa facilita automatisacion, manera introduci pago sin contacto unda ta posibel

  • Ofrece servicio di camber usando un metodo sin contacto pa entrega

  • Mantene un comunicacion claro y specifico cu huespednan riba protocolnan nobo di siguridad den e temanan di salud y higiena, den tanto forma digital y fisicamente na e hotelnan

  • Reapertura safe di e lugarnan cu ta bende alimento y bebida y sala di reunion y eventonan cu accion specifiek pa sigura e distanciamento social, desinfeccion y siguransa pa e maneho di e alimento

WTTC tambe a desaroya protocol pa otro sectornan cu ta maneha turismo manera tiendanan, carrentalnan, cruceronan, etc.

Un punto importante den futuro pa reduci propagacion ta pa hasi test, seguimiento y localizacion, “test, track & trace”. Tur turista y hende local cu test positivo pa COVID-19 mester wordo isola, mester busca esnan cu tabata tin conctaco cu ne y test, esaki manera e procedura actual.

Siendo un isla chikito e proceso di “track & tracing” mester ta relativamente facil compara cu paisnan grandi pero e probabilidad cu esun cu a plama e virus lo no ta na Aruba ora e wordo diagnostica ta grandi dus e ta hasi e proceso mas complica. Un turista cu bishita Aruba pa un siman por bin y bay for di e isla infecta, sin ningun sintoma y wordo diagnostica par di dia despues cu e lo a abandona e isla. Pa e motibo aki mester establece un sistema cu ta alertá tur esnan cu tabata tin contacto cerca cu ne, sea local of turista. Pa tal motibo mester desaroya y implementa un ‘contact-tracing app’ pa facilita e proceso aki y pa obtene dato significativo di ‘tracing’ y asina lo por actua den tempo real. Esaki por yuda monitorea e virus pafor di nos frontera. Actualmente diferente pais ta debatiendo of desaroyando cierto aplicashonan digital pa ‘tracing’ pa asina localisa esnan cu a bin den contacto cu e personan positivo pa COVID-19. Aunke tin preocupacion relaciona cu e privacidad di informacion y problemanan tecnico, diferente pais ta continua cu e desaroyo di algun tipo di applicacion pa realisa e ‘tracing’. E aplicacion digital den desaroyo na Alemania cu ta funciona di manera descentraliza y ta activa na momento cu e usuario ta test positivo pa COVID-19, lo ta un bon ehempel pa sigui. E implementacion exitoso di e aplicacion aki ta rekeri cu tur biahero cu drenta, incluyendo e trahadornan den sector turistico, download e aplicacion y uza esaki riba nan celular. Segun epidemiologonan, al menos 60% di e poblacion residente local lo mester implementa e aplicacion pa asina esaki genera dato util cu por wordo procesa.

Paso 4: Mester continua e monitoreo epidemiologico

Continua e vigilancia epidemiologico nan pa asina autoridadnan di salud, entre otro Directie Volksgezondheid (DVG) y Ministerio di Salud di Aruba, por sigui tuma decisionnan necesario. Ta importante pa sigui genera data y acontecimiento di desaroyo local riba e propagacion di COVID-19. Tambe mester observa di cerca e desaroyo epidemiologico di e paisnan cu tin contacto cu Aruba pa via maritimo of aereo. Y por ultimo, ta importante pa crea un bon base di dato y hasi seguimento di e cantidad di infectadonan, e cantidad di hospitilisacion y e mortalidad debi na COVID-19 pa asina por sigui tuma decisionnan den e futuro sercano.

Resumiendo:

Paso 1: Mester ta cla pa e siguiente fase.

  • Tin e capacidad pa test pa e virus y pa detecta anticuerponan

  • Garantisa capacidad pa cuido di salud inclui cama den cuido intensivo, ventiladornan y personal califica

  • Tin suficiente material y ekipo di proteccion personal pa trahadornan di salud

Paso 2: Limita e entrada di e virus.

  • Habri gradualmente cu paisnan cu tin e virus bou control.

  • Como minimo implementa control di temperatura na salida di e pais di origen y na yegada na Aruba

  • Establece capacidad di testnan serologico riba tur pasahero na nan yegada

  • Sigui e avansenan tecnologico cu lo por apoya e iniciativanan aki.

Paso 3: Limita e plamamento di e virus

  • Recomendashonnan di distanciamento social, higiene personal, laba man y uzo di mascara di manera obligatorio caminda no por mantene e distancia di 1.5m

  • Test di biaha, registra y hasi seguimento; Isola casonan positivo

  • Desaroya y implementa protocol pa tur sector cu ta traha cu turismo

  • Desaroya y implementa un "tracking" app pa hasi seguimento y localizacion

  • Implementa otro strategianan di mitigashon di e comunidad (e.o. scolnan, eventonan, lugarnan di trabou.)

Paso 4: Sigui cu monitoreo epidemiologico pa asina por sigui tuma decisionnan.

  • Fortalece e sistema di monitoreo epidemiologico

  • Diseña un modelo di informacion epidemiologico confiabel pa asina por tuma decisionnan

  • Monitorea regularmente y hasi seguimento di casonan di COVID-19 (nobo y recupera) y otro recursonan importante y valioso (e.o. uso di cuido intensivo y hospitalisacion, capacidad di test, % di trahadornan di salud infecta cu COVID-19, etc..)

  • Defini y implementa diferente set di medida pa preveni e plamamento di e infeccion di acuerdo cu cierto limit di casonan nobo di COVID-19 y otro indicadornan relevante ( den relacion cu e punto anterior)

  • Sigui monitorea e status di control di e epidemia den otro paisnan, regionnan y stadnan di forma regular pa asina por detecta brote nobo di acuerdo cu curvanan epidemiologico.

Autornan:

  • Ryan Franca MD, Healthcare Consultant. Medical Director at Atacana Group

  • Ervin Anaya MD, Internal Medicine, Pulmonary Medicine and Critical Care

  • Adrian Verbel MD, Masters in Public Health and specialist in health services management

Revisa door di: Oscar H. Franco, MD, PhD, FESC, FFPH. Professor of Epidemiology & Public Health. Director of ISPM, Bern Switzerland

Referencianan:

  • https://www.euractiv.com/section/transport/news/eu-transport-tourism-plan-aims-to-protectsummer-vacations/

  • https://www.theguardian.com/world/2020/may/12/eu-reopen-borders-tourists-covid-19-recoveryplan

  • https://webunwto.s3.eu-west-1.amazonaws.com/s3fs-public/2020-05/COVID-19-Tourism-RecoveryTA-Package_8%20May-2020.pdf

  • https://webunwto.s3.eu-west-1.amazonaws.com/s3fs-public/202004/COVID19_Recommendations_ES.pdf

  • https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/downloads/php/CDC-Activities-Initiatives-for-COVID19-Response.pdf

  • https://www.cdc.gov/coronavirus/2019-ncov/community/organizations/businesses-employers.html

  • https://www.mincit.gov.co/prensa/noticias/turismo/sello-de-bioseguridad-check-in-certificadoturismo?fbclid=IwAR14hrtSySRuxO2plX5NHV4sLDERu74qDfJQf87e-r8SOnuOEb1lhJPNHK0

  • https://colombia.as.com/colombia/2020/05/19/tikitakas/1589850881_517556.html

  • https://www.aei.org/wp-content/uploads/2020/03/National-Coronavirus-Response-a-Road-Map-toRecovering-2.pdf

  • https://www.theguardian.com/world/2020/may/09/two-week-coronavirus-quarantine-to-beannounced-for-uk-arrivals

  • https://fortune.com/2020/04/08/coronavirus-testing-hong-kong-airport/

  • https://www.forbes.com/sites/suzannerowankelleher/2020/05/09/cdc-white-house-proposal-forairport-temperature-checks-is-not-a-reliable-covid-19-detection-strategy/#738e8ad75038

  • https://www.timeout.com/usa/news/new-u-s-travel-association-guidelines-show-us-what-flyingduringand-afterthe-virus-will-look-like-050620

  • https://www.forbes.com/sites/ceciliarodriguez/2020/05/10/future-air-travel-four-hour-process-selfcheck-in-disinfectionimmunitypasses/?utm_campaign=forbes&utm_source=facebook&utm_medium=social&utm_term= Valerie%2F&fbclid=IwAR3PRIAfy0Aly3k4CRR1v-PEVHhRON3wSdBmFu-wswiM4tgSa5moKZFKpg#7f2a2c5d1370

  • https://www.nytimes.com/2020/04/06/upshot/coronavirus-four-benchmarksreopening.html?fbclid=IwAR0jFeO4UGAq2fUGv91FyO015sNnFpKXxj4kWjv1aunLL24c8RFEA68dGII

  • https://www.bbc.com/news/technology-52650576 https://wttc.org/en-gb/COVID-19/Global-Protocols-for-the-New-Normal

  • https://www.businessinsider.com/coronavirus-face-mask-light-up-screening-tool-test-2020-5

  • https://www.economist.com/leaders/2020/05/16/dont-rely-on-contact-tracing-apps